Kariyer kişilerin hayat boyunca edinmiş oldukları iş ve faaliyetler ile alakalı oluşan pozisyonlar dizisidir. Bir başka şekilde ifade edecek olursak meslek edimi, bulundukları işte ilerleme yani bireyin yaptığı veya yapacağı işlerin bütünüdür diyebiliriz.
Kariyer planlama sadece iş arama sürecinde başlanılan bir eylem değildir. Kişiler eğitim hayatlarının ilk döneminde, son döneminde ya da mevcut çalışma şartları içerisinde bulunurken hayatlarına yenilik yapmak isterler. Bu sebeple iş aramaya başlamadan önce nereden başlayacaklarına karar vermeleri gerekir. Eğitim, deneyim, değer ve yeteneklerine göre kariyer belirleme süreci değişmektedir. Bu süreçte bireylerin öz farkındalıklarını artırmak, yeni iş imkânlarını keşfetmek, gerekli beceri ve deneyimleri kazanmak gibi konular için kariyer planlaması oldukça etkin bir rol oynamaktadır.
Kariyer planlama, kişilerin kendilerine belirledikleri hedeflere ulaşmada gerekli olan tüm şartların bir haritasının çizilmesidir. Kariyer planlaması yaparken etki eden bir takım çevresel faktörler bulunur. Bu faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sosyal geçmiş
- Kişisel gelişim
- Değerlerin oluşumu
- Beklentiler
- İlgi ve yetenekler
- Cinsiyet
- Kariyer Planlama Adımları
Kariyer Planlamasının Adımları Nelerdir
- Karar Verme Süreci: Kariyer planlaması kişinin öncelikle iş ve gelişim yaşamının başlamasına karar vermesi ile başlar. Kişi eğitimini devam ettirirken ya da mezun olmuşken yaşamın olağan akışında mesleki faaliyetlere gereksinim duyar. Bu ihtiyaçlara içten gelen güdü ya da sosyal ve ekonomik pek çok sebep olabilir. Karar verme süreci diğer tüm nedenleri peşinden götüren bir lokomotif gibidir.
- Öz Farkındalık: Planlama yapmaya karar veren kişi ilk olarak deneyimlerini, becerilerini, eğitim ve ilgi alanlarını göz önünde bulundurmalıdır. Güçlü ve zayıf yanlarını, başarılı olduğu ve başarısız olduğu alanların neler olduğunu tespit etmek, çerçeveyi oluşturmakta büyük fayda sağlayacaktır.
- Bilgi Beceri ve Deneyim: Bilgi ve becerileriniz kariyer planlama sürecinizin merkez taşlarındandır. Bireylerin bilgi, beceri ve deneyimleri ile örtüşen meslek ve uzmanlık alanları yer almaktadır. Yapılan bu analiz ile kişiye bir döküm çıkarılır. Çıkarılan listede kısa vadede yapabilecekleri ve uzun vadede gereken eğitim, staj ve ileri kariyer planlama adımları bulunur.
- Kariyer Danışmanlarına Başvurmak: Geleceğinizi planlamanız konusunda son senelerin önemli kaynaklarından biri de kariyer danışmanlarıdır. Danışmanlar size yeni pencereler açar. Değişik ve yeni şeyler düşünmeye teşvik eder. Amaç belirlemenizi kolaylaştıran sorular sorar. Mantıklı kariyer stratejilerini öğretir. Kendiniz ile ilgili zayıf ve güçlü yanlarınızın planda belirleyici olmasını sağlar.
- Konumlandırma: Çıkardığınız kariyer seçenekleri ile çerçevenin çok büyük kısmını oluşturdunuz demektir. Konumlandırma ise sizin seçim yaptığınız sektörde iyi olmak, sektörde kim olarak yer aldığınızı biliyor olmak, ileride nerede yer almak istediğinizi, becerilerinizi ve bu işe uygunluğunuzun ne olduğunu bilmektir. Bu noktada kendinizi objektif olarak konumlandırdığınız yeri kaleme almak gerekiyor. Kariyer planlamasında konumlandırma netleşme bakımından önemli bir basamaktır.